—
Zamieszanie w konklawe, Watykan i kardynałowie są zaskoczeni – Péter Erdő nie zostanie papieżem, papieżem został Arcybiskup w Wielki Piątek
Watykan, 18 kwietnia 2025 r. — Świat katolicki zamarł w zdumieniu, gdy po trzech dniach intensywnych obrad konklawe ogłoszono nowego papieża. Ku zaskoczeniu obserwatorów, komentatorów i samych kardynałów, faworyt – węgierski kardynał Péter Erdő – nie został wybrany na Stolicę Piotrową. Zamiast tego, białym dymem ogłoszono wybór arcybiskupa, który jeszcze do niedawna nie był nawet wymieniany w gronie papabili. Co więcej, cała sytuacja miała miejsce w Wielki Piątek – dzień zadumy i żałoby w Kościele katolickim, co wzbudziło dodatkowe kontrowersje.
Nagła śmierć papieża i nieoczekiwane konklawe
Wszystko zaczęło się 3 kwietnia 2025 r., gdy Watykan potwierdził niespodziewaną śmierć papieża Innocentego XIV. Choć od kilku miesięcy krążyły plotki o jego pogarszającym się stanie zdrowia, to wiadomość o jego śmierci była szokiem. Watykańscy urzędnicy starali się nie dopuścić do wycieku informacji, jednak już po kilku godzinach światowe media mówiły tylko o jednym – kto będzie następcą?
Wśród głównych kandydatów od początku pojawiał się Péter Erdő, arcybiskup Ostrzyhomia-Budapesztu, znany z teologicznej erudycji, konserwatywnego podejścia do doktryny i dużego doświadczenia administracyjnego. Jego nazwisko było wymieniane także w poprzednim konklawe, a w ostatnich latach zyskał znaczące poparcie wśród kardynałów z Europy Środkowej i Wschodniej.
Biały dym, ale nie to nazwisko
Po trzech dniach głosowań, 17 kwietnia wieczorem nad Kaplicą Sykstyńską uniósł się biały dym. Tłum zgromadzony na Placu Świętego Piotra wstrzymał oddech. Gdy protodiakon, kardynał Jean-Louis Nzapalainga, pojawił się na balkonie i wypowiedział tradycyjne “Habemus Papam”, wszyscy czekali na nazwisko Erdő. Tymczasem padły słowa: “Dominus Josephus de Córdoba” – arcybiskup Kordoby w Hiszpanii, 58-letni José María Herrera, znany jedynie lokalnie w Hiszpanii i Ameryce Południowej.
Wierni i duchowni byli zaskoczeni. Herrera nigdy wcześniej nie był wymieniany wśród papabili, nie pełnił ważnych funkcji w Kurii Rzymskiej, nie zabierał głosu w debatach teologicznych i unikał mediów. Jego wybór wywołał konsternację, tym bardziej że nigdy wcześniej nie był kardynałem.
Tajemniczy manewr kardynałów
Jak doszło do tego wyboru? Według przecieków z Watykanu, po kilku nieudanych głosowaniach, w których Péter Erdő zdobywał najwięcej głosów, ale nie osiągał wymaganej większości 2/3, doszło do zaskakującego zwrotu akcji. W kuluarach mówi się o inicjatywie grupy kardynałów z Ameryki Łacińskiej i południa Europy, którzy obawiali się, że wybór Erdő oznaczałby cofnięcie reform zapoczątkowanych przez Franciszka i kontynuowanych przez Innocentego XIV.
Właśnie wtedy padła propozycja Herrery – duszpasterza znanego z pokory, życia w ubóstwie i pracy na rzecz migrantów w Andaluzji. Miał zyskać poparcie grupy kardynałów, którzy pragnęli „papieża z ludu”, ale innego niż dotychczasowi kandydaci. Co więcej, konieczne było przyspieszenie procedury wyniesienia go do godności kardynalskiej w drodze wyjątku, co papieska konstytucja dopuszcza w nadzwyczajnych przypadkach.
Papież José I – wybór z przesłaniem?
Nowy papież przyjął imię José I, co samo w sobie jest symboliczne – to pierwsze takie imię w historii papiestwa, wskazujące na świętego Józefa, patrona ubogich i ludzi pracy. W swoim pierwszym przemówieniu – wygłoszonym łamiącym się głosem po hiszpańsku – José I powiedział:
“Nie przyszedłem, by rządzić, ale by służyć. Nasz Kościół potrzebuje odnowy serca, powrotu do Ewangelii i bliskości z najmniejszymi.”
Wskazał, że jego pontyfikat będzie skoncentrowany na pokoju, ekologii i walce z nadużyciami. Podkreślił też, że data jego wyboru – Wielki Piątek – nie jest przypadkowa:
“Dziś wspominamy mękę Chrystusa. Kościół również cierpi. Ale tak jak z grobu powstało życie, tak i my musimy z odwagą powstać do nowego życia.”
Reakcje na świecie
Reakcje na wybór José I były mieszane. Węgierskie media nie kryły rozczarowania, a rzecznicy archidiecezji budapeszteńskiej nie ukrywali, że kardynał Erdő był „gotów przyjąć odpowiedzialność”. Z kolei włoski dziennik „La Repubblica” nazwał wybór Herrery „cichym buntem wobec kurialnych układów”.
W Ameryce Łacińskiej przyjęto go z entuzjazmem. W Buenos Aires setki wiernych modliły się przed katedrą, świętując wybór „swojego człowieka”. Podobnie w Sewilli i Kordobie, gdzie Herrera był znany z regularnych odwiedzin wśród bezdomnych i migrantów.
Z kolei w Stanach Zjednoczonych i Niemczech pojawiły się pytania o kompetencje nowego papieża i jego zdolność do zarządzania Kościołem w czasach kryzysu.
Co dalej?
Papież José I zapowiedział, że jego pierwsza podróż apostolska odbędzie się nie do kraju rodzinnego, jak było w zwyczaju, ale do Demokratycznej Republiki Konga – „by być z tymi, o których świat zapomniał”. Zapowiedział także zwołanie synodu nadzwyczajnego już w czerwcu 2025 roku, którego temat brzmieć ma: „Kościół ubogich, Kościół pokutujący”.
Czy papież José I zdoła odpowiedzieć na nadzieje części wiernych i stawić czoła podziałom w Kościele? Czy jego wybór okaże się zwiastunem duchowej odnowy, czy początkiem kolejnych napięć? Jedno jest pewne – konklawe 2025 roku przejdzie do historii jako jedno z najbardziej nieprzewidywalnych w dziejach.
—
Chcesz, żebym przygotował też wersję graficzną tego artykułu w stylu portalu informacyjnego?