Trzynastki nie dla wszystkich przed świętami!
Zbliżające się święta Bożego Narodzenia to dla wielu osób czas radości, rodzinnych spotkań, a także … oczekiwania na tzw. „trzynastkę” — czyli dodatkowe wynagrodzenie, które w wielu firmach wypłacane jest w okolicach grudnia. Dla pracowników jest to moment, który pozwala na większy komfort finansowy w okresie świątecznym. Niestety, nie wszyscy mogą liczyć na ten bonus w tym roku. Wiele firm zdecydowało się wstrzymać wypłaty, a inne zredukowały wysokość premii. Co stoi za tą decyzją i jak wpłynie ona na pracowników?
Czym jest „trzynastka”?
Zanim przejdziemy do szczegółów, warto przypomnieć, czym tak naprawdę jest „trzynastka”. W Polsce jest to dodatkowe wynagrodzenie, które nie jest obowiązkowe, ale stało się pewnym zwyczajem, szczególnie w większych przedsiębiorstwach. Zazwyczaj wypłacana jest w grudniu, a jej wysokość to jedna pełna pensja. Celem trzynastki jest poprawienie sytuacji materialnej pracowników przed świętami, które wiążą się z dodatkowymi wydatkami na prezenty, jedzenie czy wyjazdy.
Choć nie każda firma wypłaca trzynastki, to dla wielu osób staje się ona kluczowym elementem budżetu na koniec roku. Dzięki tej dodatkowej pensji można sfinansować część świątecznych przygotowań, co w czasach rosnących kosztów życia nabiera szczególnego znaczenia.
Kryzys ekonomiczny a trzynastki
Jednakże, w tym roku sytuacja ekonomiczna w Polsce (a także w wielu innych krajach) stała się bardziej skomplikowana. Wzrost inflacji, wysokie ceny energii i paliw, niepewność gospodarcza – to wszystko sprawiło, że wielu pracodawców zaczęło z większą uwagą podchodzić do decyzji o dodatkowych wydatkach.
„Z powodu trudnej sytuacji na rynku, wiele firm postanowiło wstrzymać wypłatę trzynastek, a niektóre z nich nawet zmniejszyły wysokość premii. W szczególności dotyczy to firm z branży produkcyjnej, transportowej oraz małych i średnich przedsiębiorstw, które muszą zmagać się z rosnącymi kosztami operacyjnymi. Choć pracownicy oczekiwali tych premii z nadzieją na większy komfort finansowy, sytuacja zmusza pracodawców do podejmowania trudnych decyzji” – komentuje ekspert ekonomiczny, Michał Nowakowski.
Co mówi prawo?
Warto przypomnieć, że trzynastka nie jest świadczeniem obowiązkowym. Zgodnie z przepisami prawa pracy, pracodawcy nie mają obowiązku jej wypłacania, chyba że zostało to zapisane w umowie lub układzie zbiorowym. W przypadku dużych firm czy korporacji, które decydują się na tego typu bonus, wypłata trzynastki jest zwykle uregulowana w wewnętrznych przepisach.
W obliczu trudności ekonomicznych, pracodawcy mogą w pełni legalnie zdecydować się na wstrzymanie tej wypłaty lub jej redukcję. „Wiele firm skorzystało z opcji negocjacji warunków zatrudnienia, co pozwala im na mniejsze obciążenia finansowe w tym trudnym czasie” – dodaje Nowakowski.
Wpływ na pracowników
Decyzja o wstrzymaniu trzynastki nie jest łatwa, zwłaszcza w kontekście zbliżających się świąt. Dla wielu pracowników to nie tylko dodatkowe pieniądze, ale także forma docenienia ich wysiłku w ciągu roku. W sytuacji, gdy wielu Polaków zmaga się z rosnącymi kosztami życia, brak trzynastki może stanowić dodatkowe obciążenie.
„Święta to dla mnie bardzo ważny czas, nie tylko ze względu na rodzinne spotkania, ale również z powodu wydatków. Zawsze liczyłam na trzynastkę, która pozwalała mi na pokrycie części kosztów związanych z prezentami i świątecznymi zakupami. W tym roku będę musiała znaleźć alternatywne źródło dodatkowych funduszy” – mówi Marta, pracownica dużej sieci handlowej, która nie dostała trzynastki w tym roku.
Z kolei Adam, który pracuje w małej firmie produkcyjnej, mówi: „Zawsze w grudniu miałem wyższą pensję, co pozwalało mi lepiej zorganizować święta. Teraz, po decyzji o wstrzymaniu trzynastki, muszę przemyśleć inne źródła dochodu, aby nie zrujnować budżetu. Jest to trudna decyzja, ale rozumiem, że firmy muszą dbać o swoją stabilność finansową”.
Pracodawcy w trudnej sytuacji
Z drugiej strony, pracodawcy stoją przed trudnym wyborem. Choć mogą zdawać sobie sprawę z tego, jak ważna jest trzynastka dla wielu pracowników, zmiany gospodarcze zmuszają ich do podejmowania odpowiedzialnych decyzji. Niektóre firmy, zamiast całkowicie rezygnować z trzynastki, oferują inną formę pomocy, np. dodatki na cele społeczne, paczki świąteczne czy karty podarunkowe, które mogą być alternatywą dla gotówkowego bonusu.
„W naszej firmie zdecydowaliśmy się na wypłatę mniejszych premii, ale za to pracownicy otrzymają paczki świąteczne i vouchery do sklepów spożywczych. Chcemy pomóc w organizacji świąt, ale w obecnych warunkach nie możemy sobie pozwolić na pełną trzynastkę” – mówi przedstawiciel jednej z firm z sektora IT.
Co na to rząd?
W obliczu wzrostu niezadowolenia wśród pracowników, pojawiają się pytania o rolę państwa w tej sytuacji. Niektórzy eksperci wskazują, że rząd mógłby rozważyć wprowadzenie rozwiązań, które pozwolą pracodawcom na wspieranie pracowników w trudnych czasach bez ryzyka destabilizacji finansowej firm.
„W tym roku widzimy wiele przykładów trudności, z jakimi borykają się pracodawcy i pracownicy. Możliwe, że rząd mógłby wprowadzić bardziej elastyczne formy wsparcia, które pomogłyby utrzymać wypłatę trzynastki lub podobnych premii, jednocześnie pozwalając firmom na ich stabilność finansową” – komentuje ekspert ekonomiczny.
Podsumowanie
Decyzja o wstrzymaniu trzynastek w przedświątecznym okresie jest wynikiem trudnej sytuacji gospodarczej, z jaką borykają się przedsiębiorcy w Polsce. Choć w wielu przypadkach brak trzynastki może wpłynąć na budżet pracowników, warto pamiętać, że firmy również stają przed dużymi wyzwaniami finansowymi. Z kolei dla wielu pracowników brak tej premii to nie tylko kwestia finansowa, ale także emocjonalna, związana z tradycją i oczekiwaniami wobec świąt.
W tym kontekście, zarówno pracodawcy, jak i pracownicy muszą wykazać się elastycznością i zrozumieniem, aby przejść przez ten trudny czas. Warto również obserwować, jak rząd będzie reagował na rosnącą falę niezadowolenia i czy podejmie kroki mające na celu wsparcie zarówno firm, jak i pracowników w tym wymagającym okresie.