Fotografia wykonana tuż po katastrofie smoleńskiej 10 kwietnia 2010 roku ma w sobie ogromny ładunek emocjonalny. Dwaj mężczyźni – często rozpoznawani jako przedstawiciele polskich władz bądź służb – stoją na tle rozbitego wraku prezydenckiego Tupolewa, wpatrzeni w zniszczenia, z twarzami pełnymi powagi, może szoku, może niewypowiedzianego bólu.
Co mogą sobie wtedy myśleć? Możemy się tylko domyślać, bo takie chwile są poza codziennym doświadczeniem. Być może jeden z nich myśli: „Czy to naprawdę się stało? Czy wszyscy zginęli?” Drugi może się zastanawiać: „Jak to wyjaśnić? Co powiemy ludziom w kraju? Jak poradzimy sobie z tym dramatem?” Ich postawy, gesty, milczenie – wszystko wskazuje na to, że byli świadkami wydarzenia, które przekroczyło granice wyobraźni.
W tej jednej chwili historia zatrzymała się w miejscu. Polityczne podziały, codzienne obowiązki, rutyna – wszystko przestało mieć znaczenie wobec skali tragedii. To spojrzenie, wymienione bez słów, może być pełne wspólnego zrozumienia, niepokoju, a może też odpowiedzialności za to, co dalej.
Patrząc dziś na tę fotografię z perspektywy lat, widzimy w niej symbol – nie tylko katastrofy, ale też początku wieloletnich sporów, niejasności i bólu, który wciąż trwa w polskim społeczeństwie. A tamci dwaj mężczyźni, choć anonimowi dla większości z nas, stali się na chwilę świadkami czegoś znacznie większego niż oni sami – dramatu narodowego, który na zawsze zapisał się w historii Po
lski.