Szmuglowała dolary dla Solidarności. Potem poznała Radka Sikorskiego
W latach 80. XX wieku Polska znajdowała się w głębokim kryzysie politycznym i gospodarczym. Solidarność, niezależny związek zawodowy, stała się symbolem oporu przeciwko reżimowi komunistycznemu. W tym burzliwym okresie nie tylko politycy i działacze byli bohaterami, ale także zwykli obywatele, którzy w sposób tajny, a czasami ryzykowny, wspierali ruch. Jednym z tych bohaterów była Anna, która przez wiele lat nie tylko angażowała się w działania na rzecz Solidarności, ale także miała swoje powiązania z ludźmi, którzy później odgrywali ważną rolę na polskiej scenie politycznej. Jednym z nich był Radek Sikorski, który w późniejszych latach stał się jednym z czołowych polityków III RP.
Praca na rzecz Solidarności
Anna, z pochodzenia warszawianka, dorastała w czasie, gdy Polska była jeszcze pod wpływem ZSRR. Jej rodzina była silnie związana z opozycją, a w domu często gościli ludzie związani z “Solidarnością”. W 1981 roku, kiedy wybuchł stan wojenny, miała zaledwie 22 lata, ale jej zaangażowanie w działalność opozycyjną szybko urosło. Początkowo brała udział w organizowaniu nielegalnych manifestacji, rozdawaniu ulotek i drukowaniu materiałów antyrządowych. Jednak prawdziwe wyzwanie przyszło w 1982 roku, kiedy to w wyniku intensyfikacji represji, Solidarność zaczęła szukać alternatywnych źródeł finansowania swojej działalności.
“Był to czas, kiedy wszystkie granice były zamknięte, a dostęp do zagranicznych funduszy był niemal niemożliwy” – wspomina Anna. “Niezależnie od tego, co się działo w kraju, Solidarność musiała mieć pieniądze na utrzymanie swojej działalności, na drukowanie gazet, na pomoc dla rodzin represjonowanych. I tak, zaczęliśmy działać nielegalnie.”
Z pomocą przyszedł jej mąż, który miał kontakty z Polakami mieszkającymi na Zachodzie, zwłaszcza w Stanach Zjednoczonych. Anna zaczęła uczestniczyć w tzw. “szmuglu” dolarów. Pośredniczyła w przekazywaniu pieniędzy od Polonii do osób związanych z opozycją. “To była niebezpieczna praca. Pieniądze były przemycane przez granicę, czasami z pomocą dyplomatów, czasami przez osoby prywatne. Wszyscy byliśmy świadomi ryzyka, ale wiedzieliśmy, że to, co robimy, jest bardzo ważne” – opowiada.
Spotkanie z Radkiem Sikorskim
Anna poznała Radka Sikorskiego na początku lat 90., tuż po upadku komunizmu. Sikorski, będący już wtedy w kręgach politycznych związanych z opozycją, wkrótce stał się jednym z najbardziej rozpoznawalnych postaci na polskiej scenie politycznej. W tamtych czasach Anna była już w pełni zaangażowana w życie publiczne, jednak jej droga do polityki była nieco bardziej kręta.
“Radek to był człowiek, który wiedział, co robi. Był młody, ambitny, miał ogromne ambicje. Zaczynał swoją działalność polityczną w ‘Solidarności’, ale szybko wchodził w międzynarodowe kontakty” – mówi Anna. Warto przypomnieć, że Sikorski w tamtym czasie był jednym z liderów młodszej generacji, której celem było nie tylko obalenie reżimu komunistycznego, ale także modernizacja Polski w kontekście europejskim.
Po upadku muru berlińskiego i zakończeniu zimnej wojny Polska stanęła przed wyzwaniem przekształcenia swojego ustroju. Sikorski, jako osoba o międzynarodowym doświadczeniu, szybko zyskał uznanie na Zachodzie, a także w krajowych kręgach opozycyjnych, które starały się przejąć władzę po komunistach. Anna, z racji swojego zaangażowania w Solidarność i kontaktów z Polonią, była dla niego cennym sojusznikiem.
W 1993 roku, gdy Sikorski powrócił do Polski po kilkuletnim pobycie w Wielkiej Brytanii i USA, Anna spotkała go na jednym z wieczornych spotkań politycznych. “Pamiętam, że był bardzo pewny siebie, ale jednocześnie nie brakowało mu pokory. Wiedział, co ma do zaoferowania, ale również potrafił słuchać” – wspomina.
Dalsza współpraca
Ich znajomość rozwijała się szybko. Sikorski, pełniący wtedy funkcję jednego z liderów Kongresu Liberalno-Demokratycznego (KLD), poznał Annę lepiej, doceniając jej doświadczenie w pracy z zagranicznymi fundacjami oraz w zarządzaniu organizacjami pozarządowymi. Anna, choć nigdy nie miała aspiracji politycznych, zaczęła coraz bardziej angażować się w życie publiczne.
“Wielu ludzi mówiło, że po latach walki o wolność, nie warto już angażować się w brudną politykę. Ale ja zawsze wierzyłam, że zmiana nie kończy się na przejęciu władzy. Trzeba jeszcze budować coś trwałego” – tłumaczy Anna.
Jej współpraca z Sikorskim z biegiem lat stawała się coraz bardziej intensywna. Choć nie byli bliskimi przyjaciółmi, łączyła ich wspólna wizja Polski w zjednoczonej Europie. Anna wspierała Sikorskiego w działaniach na rzecz wstąpienia Polski do Unii Europejskiej i NATO, wykorzystując swoje kontakty wśród ludzi biznesu oraz organizacji międzynarodowych.
W 2001 roku, kiedy Sikorski objął stanowisko Ministra Obrony Narodowej w rządzie Jerzego Buzka, Anna miała okazję po raz kolejny współpracować z nim, doradzając w kwestiach związanych z bezpieczeństwem narodowym. “Radek zawsze potrafił spojrzeć na sprawy z perspektywy globalnej, ale jednocześnie nie zapominał o tym, co jest ważne na poziomie krajowym” – mówi Anna.
Refleksje
Dziś, wiele lat po tamtych wydarzeniach, Anna patrzy na swoją rolę w polskiej polityce z perspektywy czasu. “Wiele osób nie zdaje sobie sprawy, jak wiele osób, które nie były w pierwszym szeregu, miało wpływ na to, jak wyglądała Polska po 1989 roku. Wydawałoby się, że te wydarzenia, te działania miały charakter drugoplanowy. Ale to one często decydowały o sukcesach” – dodaje.
Dzięki takim ludziom jak Anna, Radek Sikorski i inni działacze Solidarności, Polska mogła stawić czoła wyzwaniom transformacji. Choć wiele osób może nie pamiętać o tych “cichych bohaterach”, ich wkład w wolność i rozwój kraju pozostaje niezatarte.