Papież Franciszek zmarł. Odszedł do Domu Ojca o 7:35. “Był osadzony na horyzoncie nowości i braterstwa”
21 kwietnia 2025 roku zapisze się na zawsze w historii Kościoła katolickiego jako dzień szczególny, pełen smutku, refleksji, ale i wdzięczności za życie oraz pontyfikat jednego z najbardziej charyzmatycznych papieży współczesności. O godzinie 7:35 Watykan poinformował o śmierci papieża Franciszka. Ojciec Święty odszedł do Domu Ojca w otoczeniu najbliższych współpracowników, po długiej chorobie, która w ostatnich miesiącach mocno osłabiła jego siły.
Jorge Mario Bergoglio, pierwszy papież spoza Europy od ponad tysiąca lat, pierwszy papież z Ameryki Południowej i pierwszy, który przybrał imię Franciszka – na cześć św. Franciszka z Asyżu – był postacią przełomową. Jego pontyfikat od samego początku zapowiadał nowy styl i nowe podejście do posługi Piotrowej. Jako papież, który zrezygnował z przepychu, wybrał prostotę, mieszkał nie w Pałacu Apostolskim, lecz w Domu Świętej Marty, i który często odwoływał się do pojęcia „Kościoła ubogiego dla ubogich” – Franciszek zapisał się w świadomości wiernych jako papież bliski ludziom, bezpośredni, ciepły i bezkompromisowy w sprawach sprawiedliwości społecznej.
„Był osadzony na horyzoncie nowości i braterstwa” – to słowa jednego z jego najbliższych doradców, kardynała Matteo Zuppiego, które podsumowują nie tylko osobowość Franciszka, ale i cały jego pontyfikat. Od samego początku swojego urzędowania Franciszek nawoływał do budowania mostów, a nie murów – zarówno w sensie dosłownym, jak i duchowym. Wzywał do otwartości, dialogu, współczucia i ekologicznej odpowiedzialności. Był gorącym orędownikiem pokoju i walki z wykluczeniem – społecznym, ekonomicznym i religijnym.
Franciszek zapisał się w historii również dzięki odważnym gestom: umycie nóg uchodźcom, w tym muzułmanom i kobietom, odwiedziny w więzieniach, modlitwy na cmentarzach migrantów, czy niezapomniana samotna modlitwa na pustym placu św. Piotra w czasie pandemii COVID-19. Te obrazy obiegły świat, pokazując nie tylko głęboko duchową, ale i ludzką twarz Kościoła.
Jego encykliki – zwłaszcza Laudato si’ i Fratelli tutti – stanowiły ważne manifesty papieskiego nauczania. W pierwszej z nich Franciszek z mocą apelował o troskę o nasz wspólny dom – Ziemię, wzywając do ekologicznego nawrócenia. W drugiej nawoływał do braterstwa i przyjaźni społecznej, przekraczając podziały religijne, kulturowe i narodowe. Jego głos był słuchany nie tylko przez katolików, ale również przez ludzi dobrej woli na całym świecie.
Franciszek nie unikał tematów trudnych: reformy Kurii Rzymskiej, nadużyć seksualnych w Kościele, roli kobiet w strukturach kościelnych, czy relacji z osobami LGBT+. Choć jego działania nie zawsze spotykały się z jednomyślną akceptacją, nie można mu odmówić odwagi, determinacji i pragnienia zmian, które miałyby zbliżyć Kościół do wartości Ewangelii.
Pontyfikat Franciszka to także wyjątkowa droga dialogu międzyreligijnego. Spotkania z przedstawicielami islamu, judaizmu, prawosławia i innych wyznań świadczyły o jego przekonaniu, że pokój na świecie zaczyna się od wzajemnego szacunku i współpracy ludzi różnych wiar. Szczególnie symboliczne było podpisanie w 2019 roku w Abu Zabi Dokumentu o ludzkim braterstwie razem z Wielkim Imamem Al-Azharu, Ahmedem al-Tajebem – tekstu, który stał się fundamentem dialogu między religiami i inspiracją do budowania bardziej pokojowego świata.
W ciągu ponad dekady swojego pontyfikatu Franciszek odwiedził liczne kraje, często wybierając te, które dotychczas nie znajdowały się w centrum papieskich pielgrzymek. Był w Iraku, Kolumbii, Mozambiku, Mjanmie czy Sudanie Południowym. Jego obecność w miejscach naznaczonych wojną, ubóstwem czy prześladowaniami była znakiem solidarności i nadziei.
Śmierć papieża Franciszka uruchomiła cały proces żałoby w Kościele katolickim. Wierni z całego świata już od rana gromadzą się na placu św. Piotra, by oddać hołd swojemu pasterzowi. Flagi Watykanu zostały opuszczone do połowy masztu, a dzwony Bazyliki Świętego Piotra biją żałobnie. W najbliższych dniach zostanie ogłoszona data pogrzebu oraz rozpoczną się przygotowania do konklawe, które wybierze nowego papieża.
W swoim ostatnim publicznym wystąpieniu, wygłoszonym z balkonu Pałacu Apostolskiego zaledwie kilka tygodni temu, Franciszek mówił: „Nie bójcie się nowości. Ewangelia jest wieczna, ale wymaga ciągłego odnawiania serca i wspólnoty. Idźcie z odwagą, z radością, z miłością.” Te słowa dziś brzmią jak duchowy testament – wezwanie, by kontynuować drogę, którą wyznaczył swoim przykładem.
Dla wielu Franciszek pozostanie papieżem serc – duszpasterzem, który przywrócił wielu ludziom wiarę w Kościół jako wspólnotę bliską człowiekowi. Jego styl bycia, słowa, gesty i nauczanie będą jeszcze długo analizowane, wspominane i przywoływane jako źródło inspiracji. Pozostawił po sobie nie tylko reformy i dokumenty, ale przede wszystkim obraz Kościoła, który chce służyć, słuchać i być blisko cierpiących.
Nie sposób podsumować jego pontyfikatu w kilku zdaniach, ale jedno jest pewne – papież Franciszek zapisał się w dziejach Kościoła jako prorok naszych czasów. Jego odejście to wielka strata, ale i wezwanie do kontynuowania dzieła, które rozpoczął. Dziś cały świat – nie tylko katolicki – żegna tego, który potrafił mówić o miłosierdziu, pokoju i braterstwie z głębi serca. Requiesc
at in pace, Franciszku.