Andrzej Duda nie chce oddać teki: “Chcę przedłużyć kadencję do przyszłego roku” – stanowcze słowa pod adresem Karola Nawrockiego
W nieoczekiwanym wystąpieniu prezydent Andrzej Duda wyraził zdecydowaną wolę przedłużenia swojej obecnej kadencji, która zgodnie z harmonogramem powinna zakończyć się jeszcze w tym roku. Prezydent nie tylko zadeklarował chęć pozostania na stanowisku do przyszłego roku, ale również jasno dał do zrozumienia, że nie widzi miejsca dla Karola Nawrockiego w kontekście ewentualnego przejęcia jego funkcji.
– Nie podoba mi się to, jak traktowana jest moja kadencja. To nie jest coś, co można tak po prostu wziąć. Mam zamiar ją przedłużyć do przyszłego roku – powiedział Andrzej Duda w rozmowie z zaufanymi współpracownikami, której treść szybko dotarła do mediów.
Według źródeł z Pałacu Prezydenckiego, prezydent miał również rozmawiać bezpośrednio z Karolem Nawrockim, obecnym prezesem Instytutu Pamięci Narodowej, który od kilku miesięcy nieoficjalnie był wskazywany jako potencjalny kandydat obozu rządzącego na przyszłego prezydenta.
– Karolu, nie widzę cię w tej roli. To nie jest jeszcze twój czas. Muszę cię zniechęcić do podejmowania działań w tym kierunku – miał powiedzieć Duda podczas ich prywatnego spotkania.
Ta wypowiedź prezydenta wzbudziła poruszenie zarówno wśród polityków, jak i komentatorów życia publicznego. Po raz pierwszy Andrzej Duda w tak otwarty sposób zakwestionował naturalną kolej rzeczy i proces wyborczy, wskazując na możliwość przedłużenia swojej kadencji bez jasno określonej podstawy konstytucyjnej.
Konstytucyjny spór?
Obecna kadencja Andrzeja Dudy kończy się formalnie w sierpniu przyszłego roku, jednak kontekst jego wypowiedzi sugerował, że istnieją plany przesunięcia procesu wyborczego lub znalezienia wyjątkowych okoliczności, które pozwolą mu pozostać dłużej u władzy. W kręgach prawniczych pojawiły się już pierwsze głosy krytyki.
– Konstytucja przewiduje sześcioletnią kadencję prezydenta i nie ma w niej przepisów umożliwiających jednostronne jej przedłużenie – przypomina prof. Marek Chmaj, konstytucjonalista. – Każda próba obejścia tego zapisu byłaby niebezpiecznym precedensem.
Z drugiej strony, część zwolenników Dudy argumentuje, że w wyjątkowych czasach, jak np. kryzys geopolityczny czy zagrożenie dla bezpieczeństwa narodowego, możliwe jest zastosowanie nadzwyczajnych środków. Niektórzy przypominają sytuację z pandemii COVID-19, kiedy to również pojawiały się głosy o możliwym przesunięciu wyborów.
Kim jest Karol Nawrocki?
Karol Nawrocki, prezes IPN od 2021 roku, to postać ciesząca się dużym poparciem wśród konserwatywnych kręgów politycznych. W przeszłości był dyrektorem Muzeum II Wojny Światowej w Gdańsku, gdzie zasłynął z próby nadania bardziej patriotycznego tonu narracji historycznej. Od pewnego czasu pojawiały się spekulacje, że może być “naturalnym kandydatem” Prawa i Sprawiedliwości na urząd prezydenta.
Wypowiedź Andrzeja Dudy może być jednak sygnałem, że prezydent nie zamierza przekazać pałeczki tak łatwo. Niektórzy analitycy twierdzą wręcz, że to początek poważnego pęknięcia w obozie prawicy.
Reakcje sceny politycznej
Opozycja nie kryje zdziwienia i zaniepokojenia. Donald Tusk, lider Koalicji Obywatelskiej, w krótkim komentarzu na portalu X (dawniej Twitter) napisał: – To nie monarchia. Tu kadencje się kończą zgodnie z konstytucją.
Z kolei Szymon Hołownia stwierdził: – Jeśli prezydent nie ufa swoim partyjnym kolegom i boi się przekazać stery, to znaczy, że mamy do czynienia z poważnym kryzysem zaufania wewnątrz Zjednoczonej Prawicy.
Co dalej?
Wypowiedź Dudy wywołała debatę nie tylko o legalności ewentualnego przedłużenia kadencji, ale także o przyszłości sceny politycznej w Polsce. Czy to jedynie polityczny blef, czy może przygotowanie gruntu pod coś większego?
Jedno jest pewne – prezydent pokazał, że nie zamierza być biernym uczestnikiem politycznych przetasowań i że zamierza walczyć o wpływ na kształtowanie przyszłości Polski nawet po 2025 roku.