Profesor Dariusz Dudek, konstytucjonalista z Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego, wyraził pełne poparcie dla decyzji prezydenta Andrzeja Dudy o zawetowaniu tzw. ustawy incydentalnej. Ustawa ta przewidywała, że o ważności wyboru prezydenta w 2025 roku miałoby orzekać 15 sędziów Sądu Najwyższego o najdłuższym stażu, zamiast dotychczasowej Izby Kontroli Nadzwyczajnej i Spraw Publicznych SN.
Profesor Dudek podkreślił, że zawetowana ustawa była wewnętrznie niespójna i została uchwalona w okresie tzw. ciszy legislacyjnej, która powinna poprzedzać wybory. Zwrócił uwagę, że tworzyła ona sąd ad hoc, czyli sąd wyjątkowy, co zgodnie z Konstytucją jest dopuszczalne jedynie w sytuacjach nadzwyczajnych, takich jak stan wojny.
Konstytucjonalista zaznaczył również, że ustawa podważała legalne kompetencje Izby Kontroli Nadzwyczajnej i Spraw Publicznych, która wcześniej orzekała m.in. o wyborach parlamentarnych w 2023 roku, nie budząc wówczas zastrzeżeń. Wskazał, że Konstytucja powierza wymiar sprawiedliwości sądom, a nie indywidualnym sędziom, co czyni niedopuszczalnym tworzenie tymczasowych nadzwyczajnych izb do potwierdzania ważności wyborów, opartych na arbitralnych kryteriach, takich jak długość stażu sędziowskiego.
Decyzja prezydenta o zawetowaniu ustawy incydentalnej została ogłoszona przez szefową Kancelarii Prezydenta, Małgorzatę Paprocką, która podkreśliła rolę prezydenta jako strażnika Konstytucji i nienaruszalności powołań sędziowskich. Weto oznacza, że ustawa wróci do Sejmu, gdzie jej odrzucenie wymaga większości 3/5 głosów w obecności co najmniej połowy ustawowej liczby posłów.
Profesor Marek Chmaj, inny konstytucjonalista, skomentował decyzję prezydenta, wyrażając opinię, że choć decyzja ta rozmija się z konstytucyjnym zadaniem czuwania nad przestrzeganiem Konstytucji, to nie uważa, aby miało to dramatycznie negatywne skutki. Podkreślił, że wybory będą mogły się odbyć, a prezydent elekt będzie mógł objąć urząd, sugerując istnienie alternatywnych rozwiązań w tej sytuacji.
Marszałek Sejmu, Szymon Hołownia, który wniósł projekt ustawy, skomentował weto prezydenta, stwierdzając, że pogłębia ono niepewność prawną wokół wyborów prezydenckich. Zapowiedział poszukiwanie innych sposobów uniknięcia kryzysu państwa, podkreślając, że wybory muszą rozstrzygnąć się przy urnach.
Decyzja prezydenta Dudy oraz opinie ekspertów podkreślają złożoność i kontrowersje związane z tzw. ustawą incydentalną, wskazując na potrzebę dalszej debaty nad mechanizmami zapewniającymi prawidłowe funkcjonowanie systemu wyborczego w Polsce.
