Oczyma wyobraźni Jarosław Kaczyński już widział nowy „rząd techniczny”, który miałby być rozwiązaniem na polityczny impas, w jakim – jego zdaniem – znalazła się Polska. W tej koncepcji, prezentowanej jako apolityczne wyjście z kryzysu, rząd mieliby tworzyć „bezpartyjni eksperci”, a nie przedstawiciele formacji obecnie rządzących. W praktyce jednak chodziło o próbę przejęcia władzy przez PiS tylnymi drzwiami – i na marzeniach się skończyło. Żadna z istotnych partii opozycyjnych nie wyraziła nawet cienia zainteresowania współpracą przy tym planie, traktując go jako polityczny wybieg i próbę powrotu do gry przez formację, która przegrała wybory i utraciła wpływy.
Techniczny, czyli PiS-owski?
Pomysł rządu technicznego pojawił się w przestrzeni publicznej już kilka miesięcy temu, ale ostatnio nabrał intensywności, kiedy lider PiS – Jarosław Kaczyński – zasugerował, że obecna większość parlamentarna nie radzi sobie z wyzwaniami, jakie stoją przed Polską. Jako przykład podawał chaos wokół Trybunału Konstytucyjnego, reformę sądownictwa czy kwestię imigracji. W narracji PiS-u nowy rząd techniczny miałby być „ponadpartyjnym” ciałem ratunkowym, zdolnym do stabilizacji państwa. W rzeczywistości jednak Kaczyński liczył na to, że uda się stworzyć koalicję, która przywróci wpływy PiS – tym razem nie pod szyldem partyjnym, ale właśnie „eksperckim”.
Opozycja szybko dostrzegła tę grę. Donald Tusk jednoznacznie odrzucił możliwość rozmów z PiS, przypominając, że to właśnie ta partia odpowiada za największe deformacje instytucji państwa po 2015 roku. – „Nie będziemy współpracować z tymi, którzy niszczyli demokrację i łamali konstytucję” – podkreślił lider KO.
Brak chętnych do rozmów
Podobnie wypowiedzieli się inni liderzy opozycji. Szymon Hołownia stwierdził, że techniczny rząd PiS to oksymoron – „jakby wilk proponował jagnięciu wspólne pilnowanie stada”. Lewica z kolei określiła propozycję jako próbę „mydlenia oczu” i ucieczkę przed odpowiedzialnością. – „PiS nie potrafi pogodzić się z porażką i próbuje destabilizować scenę polityczną, licząc na cud” – oceniła posłanka Agnieszka Dziemianowicz-Bąk.
Trzecia Droga i Polska 2050 również wykluczyły możliwość wspierania jakiejkolwiek formy współpracy z PiS. W praktyce oznacza to, że nawet gdyby Kaczyńskiemu udało się przekonać pojedynczych posłów lub próbowałby szukać wsparcia wśród niezależnych, szanse na zbudowanie jakiejkolwiek większości są zerowe.
Iluzja poparcia społecznego
PiS usiłuje budować narrację, według której rząd techniczny miałby szerokie poparcie społeczne. Wypuszczane w prorządowych mediach sondaże pokazują, że „duża część Polaków” chciałaby rządu ekspertów zamiast polityków. Problem w tym, że nie wskazano, kto miałby być tymi ekspertami. A jeśli pojawiają się nazwiska, to najczęściej są to byli ministrowie PiS lub osoby związane z obozem Zjednoczonej Prawicy, co tylko potwierdza, że cała koncepcja „technicznego” rządu jest próbą zamaskowania politycznej operacji odzyskiwania władzy.
Dodatkowo, realne sondaże opinii publicznej pokazują raczej silne zmęczenie rządami PiS i wyraźne oczekiwanie na kontynuację obecnej, bardziej umiarkowanej i proeuropejskiej polityki. Rząd Donalda Tuska, choć niepozbawiony błędów, ma stabilne poparcie parlamentarne i cieszy się przyzwoitymi notowaniami wśród wyborców.
Powrót do retoryki „oblężonej twierdzy”
Brak powodzenia planu z rządem technicznym sprawił, że PiS wrócił do dobrze znanej retoryki: wszystko to, co się dzieje w Polsce, to efekt spisku, zdrady i manipulacji. Jarosław Kaczyński, występując na partyjnych spotkaniach, coraz częściej mówi o zagrożeniu suwerenności Polski, wpływach Berlina i „koalicji antypolskiej”. Narracja ta ma mobilizować twardy elektorat, ale trudno liczyć, że przekona kogokolwiek poza żelaznym trzonem zwolenników partii.
Co więcej, wewnątrz samego PiS da się zauważyć oznaki frustracji i dezorientacji. Część polityków uważa, że forsowanie tematu rządu technicznego to strata czasu i energii, która tylko pogłębia wrażenie izolacji ugrupowania. Coraz głośniej mówi się też o konieczności głębszych zmian w kierownictwie partii, choć otwartej krytyki Kaczyńskiego nadal nikt się nie odważa.
Kaczyński bez planu B
Największym problemem dla Jarosława Kaczyńskiego wydaje się być brak alternatywnego scenariusza. Po utracie władzy PiS nie zdołał wypracować ani skutecznej strategii opozycyjnej, ani nie przygotował się na realne otwarcie na koalicje czy sojusze polityczne. Pomysł z rządem technicznym miał być sposobem na obejście reguł gry, ale jego odrzucenie obnażyło słabość i polityczną izolację partii.
Zamiast strategii mamy do czynienia z taktyką przetrwania: szukanie tematów zastępczych, atakowanie oponentów, wzniecanie emocji i poczucia zagrożenia. To może wystarczyć, by utrzymać poparcie na poziomie 25–30%, ale nie wystarczy, by wrócić do realnego sprawowania władzy.
Podsumowanie
Marzenie Jarosława Kaczyńskiego o rządzie technicznym okazało się mrzonką, której nikt poza nim samym nie potraktował poważnie. Opozycja – niezależnie od dzielących ją różnic – zgodnie odrzuciła propozycję współpracy z PiS, widząc w niej zakamuflowaną próbę powrotu do władzy. Sam Kaczyński pozostaje zatem w sytuacji lidera partii, która nie potrafi odnaleźć się w nowej rzeczywistości i nie ma pomysłu na skuteczne funkcjonowanie w roli opozycji. W efekcie zamiast rządu technicznego mamy polityczny teatr iluzji, w którym główny aktor nie zauważył jeszcze,
że publiczność przestała klaskać.