W ostatnich miesiącach relacje między prezydentem Andrzejem Dudą a rządem premiera Donalda Tuska uległy znacznemu pogorszeniu, co rodzi pytania o możliwość przedwczesnego zakończenia kadencji obecnego rządu. Głównym punktem spornym jest ustawa budżetowa na rok 2025, którą prezydent Duda podpisał, ale jednocześnie skierował niektóre jej przepisy do Trybunału Konstytucyjnego w celu zbadania ich zgodności z konstytucją. Decyzja ta dotyczy głównie cięć budżetowych dla Trybunału Konstytucyjnego oraz Krajowej Rady Sądownictwa, instytucji, których legalność była kwestionowana przez rząd Tuska, podczas gdy prezydent bronił ich prawomocności.
Według doniesień medialnych, politycy Prawa i Sprawiedliwości (PiS) naciskają na prezydenta Dudę, aby skierował ustawę budżetową do Trybunału Konstytucyjnego, licząc na to, że Trybunał uzna ją za niezgodną z konstytucją. Taki scenariusz mógłby posłużyć jako pretekst do wcześniejszego rozwiązania parlamentu i rozpisania nowych wyborów. Jednak konstytucja nie precyzuje jednoznacznie procedur w przypadku uznania ustawy budżetowej za niekonstytucyjną, co pozostawia pole do interpretacji i decyzji prezydenta.
Eksperci zwracają uwagę, że prezydent Duda stoi przed trudnym wyborem. Z jednej strony, kontynuowanie współpracy z PiS może sugerować chęć dalszego związania się z tą partią po zakończeniu obecnej kadencji. Z drugiej strony, dążenie do kariery międzynarodowej wymagałoby utrzymania dobrych relacji z obecnym rządem oraz kluczowymi partnerami zagranicznymi.
Dodatkowo, konstytucja przewiduje możliwość skrócenia kadencji Sejmu przez prezydenta w sytuacji, gdy ustawa budżetowa nie zostanie przedstawiona do podpisu w ciągu czterech miesięcy od jej przedłożenia Sejmowi. Jednak brak jednoznacznych przepisów dotyczących sytuacji, w której Trybunał Konstytucyjny uzna budżet za niekonstytucyjny, może prowadzić do niepewności prawnej i politycznej.
W obliczu tych wyzwań, prezydent Duda może czuć się zmuszony do podjęcia działań, które mogą skutkować przedwczesnym zakończeniem kadencji rządu Tuska. Jednak ostateczna decyzja będzie zależała od wielu czynników, w tym od dalszego rozwoju sytuacji politycznej oraz ewentualnych nacisków ze strony różnych ugrupowań politycznych.